W ramach publicznej opieki zdrowotnej dostępne są bezpłatne badania w kierunku wykrycia zakażenia HCV dla kobiet w ciąży (kieruje na nie lekarz ginekolog).
Zakażenie HCV towarzyszące ciąży nie zwiększa ryzyka występowania u płodu wad wrodzonych, wcześniactwa lub poronień. Kobiety z zakażeniem HCV i ich płody są tak samo narażone na powikłania okołoporodowe lub położnicze jak inne kobiety.
Istnieje ryzyko przeniesienia zakażenia HCV z matki na dziecko (tzw. zakażenie wertykalne). Ryzyko to ocenia się na 5-6%. Co oznacza że na 100 zakażonych HCV kobiet w ciąży z populacji ogólnej ok 5-6 ciężarnych może przekazać zakażenie wirusem HCV swoim dzieciom. Wyższe ryzyko transmisji zakażenia odnotowano u kobiet:
- z wysokim poziomem wiremii (ryzyko może sięgać 36%)
- jednocześnie zakażonych wirusami HCV i HIV (ryzyko wzrasta nawet do 44%),
- przyjmujących narkotyki w formie iniekcji (dożylnie, domięśniowo, podskórnie) w przeszłości i obecnie.
Prowadzenie ciąży kobiety zakażonej HCV nie różni się od standardów postępowania w przypadku pozostałych ciężarnych. Opieka nad kobietą ciężarną z zakażeniem HCV musi być dostosowywana indywidualnie do potrzeb. Kobieta powinna być zaszczepiona przeciwko wzw B i ewentualnie wzw A (jeżeli nie była zaszczepiona wcześniej, można zaszczepić w czasie ciąży).
Ciąża i karmienie piersią uniemożliwiają kwalifikację do programu leczenia przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C terapią interferonową i bezinterferonową.
Zarówno w siarze jak i mleku z piersi wykryto przeciwciała anty-HCV oraz materiał genetyczny (HCV RNA), jednakże nie został udokumentowany żaden przypadek transmisji zakażenia poprzez karmienie piersią. Dlatego nie ma przeciwskazań do karmienia piersią przez kobiety zakażone HCV.
Wszystkie dzieci urodzone przez matki ze stwierdzonym zakażeniem HCV należy diagnozować w kierunku zakażenia HCV.
Diagnostyka zakażeń(wertykalnych).
Schemat diagnostyki dzieci zakażonych wirusem HCV od matki w czasie ciąży (w okresie okołoporodowym lub w trakcie porodu) różni się od standardowego. Proces diagnostyczny rozpoczyna się od oznaczenia obecności materiału genetycznego wirusa HCV (HCV RNA) w osoczu/surowicy dziecka w wieku 2-3 miesięcy. Następnie badanie to powtarza się w wieku 6 oraz 12 miesięcy. Badania na obecność przeciwciał anty-HCV wykonuje się dopiero między 12 a 18 miesiącem życia dziecka, ponieważ przechodzące przez łożysko przeciwciała odmatczyne mogą wpływać na zafałszowanie wyniku. Podstawą rozpoznania zakażenia wertykalnego u dziecka jest dwukrotne wykrycie u niego obecności materiału genetycznego HCV techniką PCR lub utrzymywanie się przeciwciał anty-HCV w surowicy/osoczu przez ponad 18 miesięcy. Wykluczenie zakażenia wertykalnego HCV u dziecka matki zakażonej tym wirusem wymaga przynajmniej dwóch negatywnych wyników oznaczenia HCV RNA lub zaniku przeciwciał anty-HCV przed 18 miesiącem życia.
Normalne dzieciństwo z HCV – czy to możliwe?
Dzieci z rozpoznanym zakażeniem HCV to przede wszystkim dzieci zakażone drogą wertykalną. W mniejszym stopniu są to nastolatkowie, których diagnoza w kierunku zakażania HCV była przypadkowa. Zakażenie stwierdzano u nich przy okazji badań z powodu innych problemów zdrowotnych. Najczęściej osoby te mają w wywiadzie zabiegi medyczne w przeszłości. Dzieci zakażone HCV powinny pozostawać pod stałą opieką lekarza specjalisty. Do leczenia włączane są wszystkie dzieci, ale terapia najczęściej przypada dopiero na okres wczesnoszkolny (I-II klasa szkoły podstawowej). Zanim leczenie zostaje rozpoczęte, rozpoznanie zakażenia HCV musi być ostatecznie potwierdzone. Trwa to około 1,5 roku. Po potwierdzeniu diagnozy pozostawia się organizmowi dziecka czas na samoistną eliminację wirusa HCV (samowyleczenie zakażenia). Dzieje się tak w przypadku ok. 1/3 dzieci zakażonych.
Jakość życia dzieci z HCV
Jakość życia dzieci z HCV nie jest w żaden sposób upośledzona. Dzieci te nie potrzebują indywidualnego toku nauczania. Jedynie podczas leczenia interferonem, które zazwyczaj trwa ok 48 tygodni, u dzieci zauważalny jest spadek koncentracji, pogarsza się nastrój (często depresyjny), gorsze są wyniki w nauce. Warto jednak powiadomić szkołę, że przyczyną gorszych wyników w nauce jest leczenie immunomodulacyjne, któremu poddawane jest dziecko, ale nie ma potrzeby ujawniania przyczyny leczenia. Powiadomienie przedszkola, szkoły o szczegółach choroby dziecka to indywidualna decyzja rodziców (muszą wyczuć jak wiadomość ta może zostać przyjęta, muszą ocenić czy może spotkać ich rodzinę stygmatyzacja).
Dziecko zakażone HCV nie stanowi zagrożenia dla innych dzieci. Dziecko może naturalnie funkcjonować w środowisku rówieśników, dzielić się z nimi jedzeniem i napojami (nie ma przeciwwskazań do „daj gryza”). Może normalnie bawić się z innymi dziećmi, uprawiać sport, chodzić na basen. Nie potrzebuje zwolnień z zajęć wychowania fizycznego.
Warto uczulić dziecko zakażone wirusem HCV, aby nie ukrywało zdarzeń, w których może pojawić się krew, typu: skaleczenia, bójki, urazy lub zranienia w grach zespołowych oraz by pomocy w podobnych sytuacjach udzielali mu jedynie dorośli.
