Zbadaj się!

Interpretacja wyniku

ANTY-HCV wynik niereaktywny
ANTY-HCV wynik reaktywny
ANTY-HCV wynik reaktywny, HCV RNA wynik negatywny
ANTY-HCV wynik reaktywny, HCV RNA wynik pozytywny
ANTY-HCV wynik niereaktywny, HCV RNA wynik pozytywny

Diagnostyka

Diagnostyka w kierunku zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) jest procesem etapowym. Prawidłowy schemat diagnostyczny powinien rozpocząć się od wykonania serologicznych Badań Przesiewowych (screeningowych), z wykorzystaniem technik immunochemicznych. Testy serologiczne polegają na oznaczeniu obecności przeciwciał przeciwko wirusowi HCV (anty–HCV) w surowicy lub osoczu pacjenta. Stosowane powszechnie techniki immunochemiczne charakteryzują się wysoką czułością, co znacząco poprawia wykrywalność przeciwciał anty-HCV. Jednocześnie ich niższa swoistość zwiększa ryzyko otrzymania wyników fałszywie dodatnich. Dlatego też w przypadku otrzymania wyniku reaktywnego (dodatniego) w testach serologicznych niezbędne jest wykonanie badań potwierdzających zakażenie wirusem HCV. Według rekomendacji Polskiej Grupy Roboczej badaniem rozstrzygającym o zakażeniu wirusem jest badanie molekularne, mające na celu wykrycie obecności materiału genetycznego wirusa HCV (HCV RNA) w surowicy lub osoczu pacjenta (metody z zastosowaniem łańcuchowej reakcji polimerazy, w skrócie PCR). Niekiedy jednak pomocnym może okazać się wykonanie badania potwierdzającego swoistość wykrytych w teście przesiewowym przeciwciał anty-HCV (techniką western blot). To dodatkowe badanie w przypadku otrzymania reaktywnego (dodatniego) wyniku anty-HCV oraz negatywnego (ujemnego) HCV RNA może rozstrzygnąć, czy otrzymany w badaniu przesiewowym wynik nie jest fałszywie dodatni, (wykrycie wystąpienia tzw. reakcji krzyżowych).

Interpretacja wyniku

1. ANTY-HCV wynik niereaktywny – najczęściej oznacza to, że pacjent nie jest zakażony wirusem HCV

Komentarz: Wyjątek stanowi sytuacja, w której pacjent uległ narażeniu na zakażenie wirusem HCV, a materiał do badania został pobrany w początkowej fazie zakażenia wirusem HCV. Wynik oznaczenia przeciwciał może być wówczas niereaktywny, mimo, że doszło do zakażenia. W tym czasie powieleniu (replikacji) ulega materiał genetyczny wirusa, natomiast przeciwciała przeciwko HCV pojawiają się dopiero w ciągu 3 do 6 miesięcy od momentu zakażenia. Wynik niereaktywny może także wystąpić u osoby z zaburzeniami układu odpornościowego.

2. ANTY-HCV wynik reaktywny – wynik może wskazywać na zakażenie wirusem HCV, WYMAGA POTWIERDZENIA!!!

Komentarz: Wynik reaktywny może wskazywać na zakażenie wirusem HCV, które aktualnie toczy się w organizmie pacjenta, wymaga on jednak wykonania testów potwierdzających zakażenie. Oprócz tego jednak wynik reaktywny może być świadectwem zakażenia wyeliminowanego w drodze samowyleczenia (spontaniczna eliminacja wirusa HCV u około 25-30% przypadków) lub poprzez farmakoterapię. Wyleczenie z zakażenia HCV jest równoznaczne ze skutecznym usunięciem materiału genetycznego wirusa z organizmu pacjenta, nie wpływa jednak na eliminację przeciwciał, które powstały w odpowiedzi na ten czynnik zakaźny. Poziom przeciwciał ulega obniżeniu dopiero po pewnym czasie, dlatego są one wykrywane nawet po wyleczeniu. Reaktywny wynik anty-HCV może pojawić się, gdy pacjent posiada w surowicy/osoczu czynniki wyzwalające reakcje krzyżowe (reakcje niespecyficzne). Mówimy wtedy o wynikach fałszywie dodatnich.

3. ANTY-HCV wynik reaktywny, HCV RNA wynik negatywny – najczęściej świadczy o wyniku fałszywie dodatnim – pacjent nie jest zakażony

Komentarz: Otrzymanie reaktywnego wyniku anty-HCV oraz ujemnego wyniku HCV RNA świadczy najczęściej o wystąpieniu niespecyficznych reakcji w badaniu przesiewowym (wynik fałszywie dodatni). Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy pacjent posiada w surowicy/osoczu czynniki wyzwalające reakcje krzyżowe (reakcje niespecyficzne). Częstsze występowanie reakcji krzyżowych obserwuje się u pacjentów z obniżoną odpornością (np. osoby starsze, pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek, z krioglobulinemią, w przebiegu szpiczaka mnogiego), z koinfekcją HIV lub HBV, zakażonych boreliozą, z autoimmunologicznym zapaleniem wątroby lub innymi chorobami immunologicznymi przebiegającymi z wytwarzaniem autoprzeciwciał (m.in. RZS- reumatoidalne zapalenie stawów), a także w schorzeniach wątroby jak hemosyderoza czy hemochromatoza. Reakcje krzyżowe dosyć często pojawiają się także u ciężarnych, u osób z alergiami, w następstwie przewlekłej sterydoterapii, szczepień przeciwko grypie, w przewlekłej białaczce limfatycznej oraz innych chorobach nowotworowych. Reaktywny wynik anty-HCV oraz ujemny HCV RNA można także otrzymać, gdy do zakażenia wirusem HCV doszło, ale zostało ono wyeliminowane w drodze samowyleczenia (spontaniczna eliminacja wirusa HCV u około 25 – 30% przypadków) lub poprzez farmakoterapię. W sporadycznych przypadkach możliwe jest otrzymanie reaktywnego wyniku anty-HCV oraz ujemnego HCV RNA, gdy ilość materiału genetycznego wirusa HCV spada czasowo poniżej poziomu wykrywalności.

W sytuacji otrzymania reaktywnego wyniku testu przesiewowego i ujemnego wyniku testu potwierdzenia pomocnym jest wykonanie badania stwierdzającego swoistość przeciwciał anty-HCV. To dodatkowe badanie może rozstrzygnąć, czy otrzymany w teście przesiewowym wynik jest rezultatem fałszywie dodatnim (wykrycie wystąpienia tzw. reakcji krzyżowych). Negatywny wynik tego badania potwierdza wystąpienie reakcji niespecyficznych w teście anty-HCV; świadczy o otrzymaniu wyniku fałszywie dodatniego. Pozytywny zaś wskazuje, że osoba badana miała kontakt z wirusem HCV.

4. ANTY-HCV wynik reaktywny, HCV RNA wynik pozytywny – pacjent jest zakażony wirusem HCV

Komentarz: Pacjent zakażony powinien pozostać pod opieką lekarza specjalisty (lekarz chorób zakaźnych, lekarz hepatolog), który zadecyduje o dalszym postępowaniu medycznym.

5. ANTY-HCV wynik niereaktywny, HCV RNA wynik pozytywny – pacjent jest zakażony wirusem HCV

Komentarz: Taka sytuacja może mieć miejsce w przypadku pacjenta, z zaburzeniami układu odpornościowego, które uniemożliwiają produkcję przeciwciał przeciwko różnym patogenom, w tym HCV lub też pacjent znajduje się we wczesnej fazie zakażenia, kiedy powieleniu (replikacji) ulega materiał genetyczny wirusa, natomiast przeciwciała przeciwko HCV nie zostały jeszcze wytworzone.

hcv_my_oni_rys1 Badania w kierunku zakażenia wirusem HCV, tj. anty-HCV i HCV RNA nie są powszechnie finansowane w ramach publicznej opieki zdrowotnej. Bezpłatnie badania te mogą wykonać dawcy krwi, kobiety w ciąży oraz osoby, które otrzymały skierowanie od lekarza chorób zakaźnych. Dodatkowo z badań przesiewowych można skorzystać w ramach (najczęściej lokalnych) projektów, takich jak: samorządowe programy zdrowotne, inicjatywy fundacji, stowarzyszeń oraz instytutów badawczych (np. NIZP-PZH). Najczęściej warunkiem skorzystania z takich badań jest spełnienie kryteriów kwalifikacji, do których należą np.: wiek, hospitalizacje, dializy, hemofilia, stosowanie środków odurzających. Badania w kierunku zakażenia wirusem HCV, można także wykonać odpłatnie w wielu sieciowych laboratoriach diagnostycznych, laboratoriach mikrobiologicznych i wirusologicznych. Cena badania na obecność przeciwciał anty-HCV waha się od 25 do 50 zł, natomiast badanie potwierdzające zakażenie (HCV RNA) kosztuje około 200 zł. Czas oczekiwania na wynik jest określony procedurą laboratorium, w którym wykonujemy badanie, zazwyczaj kilka dni. Pobranie materiału jest mniej kłopotliwe niż w przypadku innych badań np.: morfologii. Krew w ilości do 5 ml może być pobrana o każdej porze dnia, bez konieczności bycia na czczo.